Başlıca amacı çocuğu uyutmak olduğu bilinen küçük çocukları uyutmak için söylenen Bayburt Türkülerinin ''lay lay'' dedikleri ninniler Anonim halk Edebiyatı türkülerindendir.
Ninniler çoğunlukla kadınlar tarafından çocuk uykuya hazırlandıktan sonra ezgi ile söylenir.Ezgi söylenen kişinin ruh haline göre değişikler gösterir.Kişinin üzgün yada sevinçli olduğunu ezgiden anlatmak mümkündür.
Bunun yanı sıra uyutulacak çocuğun ağlıyor veya suskun olmasında nininin söyleniş biçimini etkiler. Çocuk ağlıyorsa tizden pese doğru söylenir. Suskunsa pesten girilir,çocuk uyuyuncaya kadar devem edilir.Kimi ninnilerin mısra-bölüm aralarında veya sonralarında ya '' Eeeeee'',''lay lay lay'','' hu hu hu '',''kış kış kış'',''piş piş piş'','' he he he'','' hı hı hı'' vb. yada '' ninni yavrum ninni '' , '' ıngıda bebeğim ıngıda'' gibi nakarat cümleler dendeği görülür.
Ninniler, şekil,ölçü ve kafiye yönünden birbirinden farklılıklar arzeder. Eklentiler hariç olmak üzere iki mısradan on üç mısra ya ve veya daha fazla-kadar ninniler bulunmaktadır.
Muhteva yönünden kadınların, kendilerini etkileyen bütün olayları ninniye yansıttığı bir gerçektir.
'' Kalaylı kazanda yemek pişiyo
Oynuyor çocuğu gözüm düşüyo
Üstüme evlendi beni boşuyo
Ninni demedi çürüyesiye dillerim
Eeee......Eeee........Eeee''
Ninnisinde;çocuksuz bir kadının çocuğa duyduğu özlemin büyüklüğü,çocuk sahibi olamamanın kendisini nasıl etkilediği:
'' Taştan taşa atlayamadım
Alkan içinde şalvarımı toplayamadım
Bir canımı devşiremedim
Kara kazan dizilmedi
Deşir paşam kendini
Ecel kapını çalmadan''
Bir annenin erken doğum akabinde kendini ve çocuğunu yaşama döndürmeye yönelik feryadını ninnileştirdiğini;
'' Ninnisi ninnisi gelir
Uyur uykusu gelir
Uzak uzak yollarda
Yavrumun babası gelir''
Ninnisinde ise;annenin gurbetteki eşine duyduğu özlemi kendi adına dile getirememenin utangaçlığıyla bebeğe mal ettiği çaresizliğiyle bebeğe sığındığından;
'' Ninni söyler annesi
Süt aldırmış babası
Görmeye gelmiş halası
Uyusun da büyüsün nenni''
Dörtlüğünde;günlük hayatın çok küçük bir olayını ninni ye dönüştürdüğünü;
'' Ön devede kahve yüklü
Art devede pirinç yüklü
Kaynatam var samur kürklü
Ninni yavrum ninni
Ninni yavrum ninni
Burada ise;varlıklı olmanın verdiği övüncü çocuğuyla ninniye anlattığını; hani bebek bebek değil de delikanlı olsa'' tasalanma varlıklıyız'' dediğini;
'' Uzak yoldan yayan geldim
Beşiğini kırdan aldım
Parasını elden aldım
Aman doktor bak bebeğe
Ninni yavrum ninni
İfadelerinde; yoksulluk içinde bir annenin kendisine ve çocuğuna olan acısını ninni ile dile getirdiğini;
'' Bebeğin beşiği yoşa
Ben sallarım coşa coşa
İçinde Kemal paşa
Ninni yavrum ninni
Bu ninnide de; bir annenin çocuğuna verdiği değeri onun yüceltisini Atatürk le çocuğunu özdeşleştirerek bunu ninniye yansıttığını görülmektedir.
Yavrucuğum nasılsın
Senin yattığın beşik
Mermer taştan yapılsın
Ninni ninni ninni
Art devede şeker yükü
Ön devede kahve yükü
Emmisi samur kürklü
Bebeğim ninni ninni
Ay ışığı bol ışığı
Mahalle yakışığı
Akşam yıldızı
Sabah güneşi
Ninni yavrum ninni
Bağa vardım bağlarım
Gülü deste bağlarım
Kulağına ninni söylerim
Uyusunda büyüsün ninni
Bahçelerde biter ahlat
Analar çeker zahmet
Kullar etsin sana hürmet
Ninni yavrum ninni
Bebeğim beşikte sallanır
Sallandıkça sallanır
Öpülünce ballanır
Ninni yavrum ninni
Bebeğin beşiği bakır
Üğürürüm tıkır tıkır
Yavrumun gözleri çakır
Eee.. Ninni yavrum ninni
Beşiği ağaca bağladım
Gittim geldim salladım
Anam yok babam yok
Bacım dedim ağladım
Eeee... bacım Eeee....
Boz atın boyalama
Balam oy layla
Çeçilay oynamasın
Balam oy layla
Lay lay dedim yüceden
Acık acık acık ye
Derelerde Böcek ye
Hiç bir şey bulamazsan
Kaynanamın etini ye
Adını koymuştum ali
Söyleşir hep tatlı dili
Mevlanın sevdiği kulu
Uyu benim yavrum uyu
Armut dalda sallanır
Sallandıkça ballanır ninni
Benim yavrum
Oynadıkça boylanır ninni
Aya baktım güzel gördüm
Suya baktım güzel gördüm
Yavrum huyun güzel gördüm
Ninni yavrum ninni
Ayrılmazdım yerimden
Ninni yavrum ninni
Ayrılan zalim oldu
Ninni yavrum ninni
Bağ budarım budarım
Dibine gül güderim
Sesinle sabah ederim
Darılırsan kor giderim
Bahçeye kurdum salıncak
Eline verdim oyuncak
Uyu dedim uyumadı
Yumurcak
Eee.....Eee.....Eee.....
Bebeğim çok yaramaz
Yer yemeği ağlamaz
Yüreğimi hiç dağlamaz
Ninni de yavrum ninni
Ayağındadır çapul
Çizmedendir çizmedendir
Ölüm daha iyidir
Ninni yavrum ninni
Böyle değil gezmeden
Beşik aldım aynalı
Çocuk bahtı karalı
Ana yürek yaralı
Uyusunda büyüsün
Tıpış tıpış yürüsün
Bunu yaradan Allah
Saçını taradan Allah
Götürsün oradan Allah
Acığıcılar yaprağı
Aslandır toprağı
Adalarda biter ahlat
Analar çeker zahmet
Mevlam etsin sana himmet
Ninni yavrum ninni
Ah çekipte uyuturdum
Ninni ile büyütürdüm
Tıpış tıpış yürütürdüm
Ninni yavrun ninni
Armut dalda sallanır
Yere düşer ballanır
Bir güzel delikanlı olsun
Çok kızlar yalvarır ninni
Ayağında çapul
Çizmedendir çizmeden
Ölüm daha iyidir
Ninni yavrum ninni
Böyle deli gezmeden
Deden gelir gamıştan
İbrikleri gümüşten
Hak yolunda bir pınar
Ondan içer dervişler
Ninni yavrum ninni
Bahçede gülüm var
Gülde bülbülüm var
Dağda sümbülüm var
Uyusunda büyüsün ninni
Bebeğim bana bakıyor
Iğıl ığıl akıyor
Sesin beni yakıyor
Ninni yavrum ninni
Bebeğim harman yerinde
Düvenimin üstünde
Bir türküdür dilinde
Ingada bebeğim ıngada
Ingada yavrum ıngada
Bebeğim sarı saçlı
Ağlıyor gözü yaşlı
Gurbetin yolu taşlı
Gel yavrumun babası
Ninni bebeğim ninni
Beşik seni nederim
Mavi boyaya belerim
Beşik içinde
Aslan kuzusu beslerim
Ninni yavrum ninni
Bülbül açar havalı
Anası yürek yaralı
Ninni söyler masalı
Uyusun da büyüsün ninni
Adalardan çıktım yayan
Di gel bu dertlere dayan
Bebeğim uykudan uyan
Ninni yavrum ninni
Ah eder uyuturdum
Ninni der büyütürüm
Çimenlerde yürütürüm
Ninni yavrun ninni
Eserlerin tamamı Dursun Ali EMİR ve Ayşe EMİR'e aittir. Her hangi bir internet sitesinde izinsiz kullanılması yasaktır.
