Yaz tatili için Bayburt’ta ilk geldiğiniz gün toprak kokusu ve rüzgârın tınısı size hoş geldiniz der… Soğanlı dağından bir rüzgâr gelir… Rüzgâr peşinize düşer. Sürükler sizi şehir merkezine, ilçenize, köyünüze. Bolluk, bereket getirirsiniz sevdiğiniz topraklara, sevdiğiniz insanlara. Dostlarınıza, akrabalarınıza, arkadaşlarınıza uzak diyarların hikâyelerini, memleketinize olan özleminizi anlatırsınız.
Bu hikâyenin en güzel yerine kurulmak üzere misafirlerine kapılarını açan bir taş ev. Taş evin penceresinden baktığınızda farklı akar Çoruh Nehri. Lor peynirinin, tereyağının, çöreğin, tandır ekmeğinin kokusu taş evin üzerine siner. Memleket kokar dört bir yan.
Benim mahallemde, senin köyünde mis kokuların arasında bildiğiniz ev, tıpkı sizinki gibi. Rahat, sıcacık, kendinizi en mutlu hissettiğiniz yer. Yediğiniz, içtiğiniz, kullandığınız her şey; yattığınız, kalktığınız, vakit geçirdiğiniz her yer sizin eviniz kadar güzel...
Birbirinden güzel dört oda da misafirlerini ağırlamaktan onur duyan taş ev. Şahane avlusunda misafirlerini, tertemiz bir havayla buluşturan, sabahtan öğlene kadar uzayan kahvaltılar, akşamüstü henüz üzerinizde dağların, çimenlerin kokusu gitmemişken akşamdan gecenin ilerleyen saatlerine uzayan taze yemekler, içilen çaylar bu avlunun her bir taşına yazılan ayrı birer hikâyedir. Misafir olsanız da eviniz gibi işte... Unutturur size büyük şehirlerin stresin. Dışarıdan buz gibi gözükse de içleri sımsıcaktır taş evlerin. Siz terk etmedikçe bu evler sizi kolay kolay terk etmez.
Taşın insanoğlunun yaşamında önemli bir yeri var. Taş, insanların yaşamında ihtiyaçları giderecek bir şekilde hayat yolculuğuna başladı. Ve doğa şartlarına karşı onları korudu. İnsanların güzel anılarına beşiklik etti. Kimi zaman onların duygularına tercüman olarak taş heykelle dönüşerek dile geldi. Kimi zaman güzel bir ev olarak kalbini insanlara açarak sıcak bir yuva oldu.
Geçmiş yılların bütün güzelliklerini ve acılarını dimdik ayakta, taze tutarak bir nesilden taşıyıp diğer nesillere teslim etti. Bu sorumluluğu, mükemmel bir şekilde yerine getirdi. İyi bir emanetçi rolünü üstlendi. Duygu kilimlerine motifler olarak işlendi, seyir ettiğin zaman sana dile geldiler. Aşk, sanatı, sevgiyi, dostluğu ve güveni anlatılar.
Bayburt geçmişi olan eski bir yerleşim yeridir. Taş evler Bayburt’tun güzelliğine güzellik katıyor ve aynı zamanda eski dönemlere ait çok önemli izler taşıyor. O dönemde yaşayanları görmek ve dinlemek imkânsız. Ama o döneme ait taş ve kerpiç evler, duruşlarıyla, bir şekilde dile gelerek o döneme ait hasret kokuları veriyor.
Kerpiç evler, bizlere el sallayarak yavaş yavaş veda ediyorlar. Taş evlerse yağmura, kara olumsuz hava koşularına, bütün gücüyle direnerek, ya Allah deyip, bugün, yarın mutlaka bana ihtiyaç duyulacak dercesine ayakta kalarak, insanları beklediler. Sapsarı duruşlarıyla, bazıları ayakta kaldılar. Hiç hesapta yokken ansızın bu eşsiz görünüme sahip doğal klimalı, sağlıklı, sağlam taş evlerin sahipleri ya terk edip gittiler ya da terk etmeyenlerin çoğu da gereken ilgiyi göstermedi.
Yazlar serin, kışları sıcak, yıllara meydan okuyan taş eviniz varsa onun kıymetini bilip gözünüz gibi bakın
Bayburt Evleri; çok zengin unsurlara sahip, yaşatılması, tanıtılması ve gelecek nesillere aktarılması gereken önemli kültürel özelliklere sahiptir.
Bayburt Evleri; oda, ev, avlu, sofa gibi bölümlerden meydana gelmektedir. Dam diye tabir edilen ahır ve samanlık bölümü olan “Merek” evin tamamlayıcı unsurlarından biridir. Binanın alt iki katı taştan, üst katı ise ahşap ve çamurun karışımı olan harpuştadan ibarettir. Yapı malzemesinin temel unsurunu oluşturan taş, Bayburt’tan çıkarılmaktadır. Bayburt Taşı yapı ve estetiğini Bayburtlu ustalardan almaktadır.
Bayburt evi bütün bölümlerinin yanı sora terek, kurun, teci, kehriz, caş taşı, ambar, yüklük, ocak, kahvelik, keyveni direği, fort bacası, hepen, güvercin bacası, kırman gibi bölümleri de içinde bulundurmaktadır.
